Sugar skull i La Catrina – symbole meksykańskiej pamięci

Motywy calavera de azucar czyli sugar skull i La Catrina są nierozerwalnie związane ze Świętem Zmarłych w Meksyku – Día de los Muertos. To tradycja, w której pamięć o zmarłych ma charakter radosny, wspólnotowy i symboliczny, a śmierć traktowana jest jako naturalna część życia, nie powód do unikania tematu.

Cukrowe czaszki wywodzą się z połączenia prekolumbijskich rytuałów i tradycji wprowadzonych przez Hiszpanów. Aztekowie tworzyli ofiarne figurki z amarantusa i miodu. W epoce kolonialnej zastąpiono je masą cukrową – tanim i dostępnym surowcem. Czaszki dekorowano barwnikami i złotymi detalami; często zapisuje się na nich imiona bliskich – także żyjących, aby przypominać o kruchości życia.

Z kolei La Catrina,elegancka dama-szkielet w zachodnich ubraniach,powstała na początku XX wieku.
Jej twórca, grafik José Guadalupe Posada, stworzył ją jako satyrę społeczną – karykaturę Meksykanów udających europejską arystokrację i wypierających własne korzenie.

Później Diego Rivera nadał jej dzisiejszą nazwę i ikonografię w swoim muralu (1947). Od tego czasu Catrina stała się symbolem równości wobec śmierci i dumy z meksykańskiej tożsamości.

Co je łączy? Na pewno akceptacja przemijania, a nie ucieczka od tematu.

Ważna  jest także obecność koloru i humoru oraz  synkretyzm kulturowy, w którym łączą się  rdzenne wierzenia i europejskie wpływy.

W praktyce: cukrowa czaszka i Catrina przypominają, że pamięć o zmarłych jest żywą częścią kultury, a śmierć nie odbiera godności ani poczucia humoru. A ponieważ stały się ikoniczne, zadomowiły się we wnętrzarstwie nie tylko z powodu Halloween, dodają przewrotnego uroku i kolorytu wnętrzom.

O meksykańskich ikonicznych czaszkach rozmawiają Aldona Mioduszewska i Mateusz Łapot w Domowej Galerii Stylu w radio RAM.

Zdjęcie pochodzi z Jstor Daily