Kobiece oblicze designu – część 1

Trudno uwierzyć, że jeszcze na początku XX wieku uczelnie artystyczne nie przyjmowały studentek na wydziały architektury czy wzornictwa. Chlubnymi wyjątkami były, oczywiście oczywiście Bauhaus, a także rosyjski VKhUTEMAS i Deutsche Werkstätten w Dreźnie-Hellerau. Ale zwykle kobiety projektantki zdobywały umiejętności pod okiem i w cieniu sławnych kolegów a często nawet prezentowały swoje produkty pod ich nazwiskiem. Tak było np. w przypadku Charlotte Perriand, której szezlong sygnował Le Corbusier czy Margueritte Schutte Lichotzky, twórczyni przełomowej kuchni frankfurckiej, która jako pierwsza kobieta studiowała na wiedeńskiej Kunstgewerbeschule tylko dzięki protekcji Gustava Klimta. A przecież niektóre z projektów designerek zyskały sławę, status ikonicznych, a wiele z nich do tej pory jest produkowanych.

Poznajcie najsłynniejsze projektantki i ich dokonania. Dodamy, że kilka współczesnych dam designu zaprojektowało wyposażenie wnętrz, które możecie kupić u nas w Domarze.

Dziś część 1 czyli pionierki

Eileen Gray

Eileen Gray to jedna z najważniejszych postaci w historii designu i architektury. Urodziła się w 1878 roku w Irlandii, a swoją karierę rozpoczęła w Paryżu, gdzie zyskała sławę jako projektantka mebli i wnętrz.

Jej styl charakteryzował się minimalistyczną elegancją i doskonałym wykonaniem. Wiele z jej projektów stało się ikonami designu, takimi jak np. fotel  Bibendum  (posłuchaj naszego podcastu o nim: https://domar.pl/podcast/bibendum-eileen-gray/czy stolik pomocniczy E1027 Adjustable Table. Gray była również jednym z pierwszych projektantów, którzy eksperymentowali z nowoczesnymi materiałami, takimi jak chromowana stal i szkło.

Foto: womeninidchi.com

Największą sławę  przyniósł jej dom, który zaprojektowała na południu Francji dla siebie i swojego partnera Jeana Badovici. Dom E1027, bo tak nazwała go Gray to kwintesencja modernistycznego stylu. Dosłownie zakochał się w nim sam Le Corbusier, który był częstym gościem w E1027. Przez jakiś czas jej sława przyblakła, ale w latach 70. prace Gray zostały ponownie odkryte, zauważone i docenione.

Charlotte Perriand

Charlotte Perriand (1903-1999) studiowała na École de l’Union Centrale des Arts Décoratifs w Paryżu, przyjmującej jedynie kobiety na studia, gdzie zwróciła uwagę nauczycielek swoimi innowacyjnymi projektami. W latach 20. XX wieku zaprojektowała swoje pierwsze meble, które szybko zyskały popularność. Z czasem zaczęła współpracować z Le Corbusierem i Pierre’em Jeanneretem, projektując meble i wystroje wnętrz, które stały się ikonami designu modernistycznego.

„Jest współautorką czterech kultowych mebli z 1928 roku: fotela z odchylanym oparciem, LC1, foteli biurowych „Grand Confort” LC2 i LC3,  oraz szezlonga „maszyna do odpoczynku”, LC4.

To pod jej wpływem zrodziła się idea krzesła jako maszyny do siedzenia, mebla funkcjonalnego, odpowiadającego potrzebom i czynnościom człowieka. Jednak ze względu na reputację Le Corbusiera, meble nazwano od jego inicjałów i przypisywano mu ich koncepcję oraz projekt.” (designalive.pl)

Szezlong LC4 Chaise Longue, zyskał status ikony wzorniczej, opowiadaliśmy o nim w  Domowej Galerii Stylu : https://domar.pl/podcast/lc4-charlotte-perriand/. To eleganckie krzesło, które składa się z chromowanej stali i skóry, stało się symbolem awangardowej estetyki. Niebagatelny był tu wpływ innej słynnej projektantki, Eileen Gray, od której Perriand przejęła fascynację stalą i szkłem jako tworzywami.

Foto: The New Your Times

W 1940 roku Perriand przeprowadziła się do Japonii, a tam zaczęła gruntownie studiować kulturę i tradycyjne rzemiosło tego kraju. W swoich projektach zaczęła łączyć elementy nowoczesnego designu z japońską. W tym czasie zaprojektowała wiele mebli i wnętrz, w tym japoński bar „Tokyo” w Paryżu, który stał się kultowym miejscem na mapie metropolii.

Perriand była również zaangażowana w projektowanie przestrzeni publicznych, zaprojektowała wystrój wnętrz w słynnym Unité d’Habitation Le Corbusiera w Marsylii

Elsie de Wolfe

Elsie de Wolfe, znana również jako Lady Mendl, była amerykańską projektantką wnętrz i autorką, uważaną za jedną z pionierek nowoczesnego stylu dekoracyjnego. Urodziła się w 1859 roku w Nowym Jorku i zaczynała karierę jako aktorka. W 1904 roku porzuciła pracę w teatrze i wykorzystując kontakty towarzyskie, została pierwszą w świecie projektantką wnętrz^.

Jej pierwsze zamówienie – wyposażenie prywatnego klubu dla kobiet -okazało się wielkim sukcesem i  otworzyło jej drogę do dalszej kariery. Kształtowała gust i upodobania zarówno nowojorskiej i hollywoodzkiej socjety, jak i przeciętnych obywateli; publikowała w prasie w prasie porady i wskazówki wnętrzarskie zostały zebrane później w jej książce The House in Good

W swoich projektach Elsie de Wolfe skupiała się na przestrzeniach jasnych, przewiewnych i eleganckich, w których akcentowała minimalizm, harmonię i prostotę. Przyciągała uwagę swoim stylowym podejściem, wprowadzając w swoich projektach nowe, nietypowe rozwiązania, takie jak użycie jasnych, pastelowych kolorów, czy też stosowanie kwiatów i tkanin jako dekoracji. Była też miłośniczką beżu i chętnie wprowadzała go do wnętrz. Jedna z anegdot mówi, że podczas pobytu w Egipcie kontemplowała piramidy, ale bardziej od historycznych czy kulturalnych aspektów, zafascynował ją ich… kolor. Ponoć wykrzyknęła: To beż! To mój kolor”.

Jednym z jej najsłynniejszych projektów był projekt dekoracji wnętrz nowojorskiej Willi Shakspeare’a, w którym użyła pastelowych kolorów, aby wykreować przestrzeń przytulną i elegancką. Innym ważnym projektem była dekoracja wnętrz francuskiego domu Armanda de Potter, w którym skupiła się na ożywieniu przestrzeni dzięki zastosowaniu roślin i kwiatów.

Elsie de Wolfe cieszyła się także dużą popularnością wśród gwiazd kina, projektując między innymi wnętrza domu aktorki Coleen Moore czy Gary’ego Coopera. Współpracowała również z wieloma znanymi osobistościami, takimi jak księżniczka Anastazja Romanowa czy Coco Chanel.

Życie dzieliła między Nowy Jork i Wersal. To właśnie we Francji zainteresowała się bliżej meblarstwem XVII i XVII w. Była też zapaloną rzeczniczką odnowienia pałacyku Petit Trianon w Wersalu, zamysł doprowadziła do finału po 1907 roku, dzięki wsparciu Anne Morgan, dziedziczki fortuny i frankofilki.

Jej styl wpłynął na rozwój dekoracji wnętrz i architektury na całym świecie, stając się inspiracją dla wielu projektantów i architektów. Elsie de Wolfe zmarła w 1950 roku, pozostawiając po sobie nie tylko wspaniałe projekty, ale także dziedzictwo w dziedzinie projektowania wnętrz.

Foto: interiorsandicons.com

Florence Knoll

Florence Knoll żyła 101 lat i była jedną z najbardziej wpływowych twórczyń w powojennej Ameryce.

Bardzo wcześnie zainteresowała się architekturą, dlatego zaczęła naukę w Kingswood School for Girls, która była częścią słynnej uczelni Cranbrook Academy of Art. Tam, Eliel Saarinen (ojciec Eero) zauważył jej geniusz i charyzmę (nastoletnia Florence potrafiła zaprojektować wnętrze całego domu).

Dzięki rekomendacjom Saarinena, studia architektoniczne ukończyła w pod opieką Waltera Gropiusa, ojca-założyciela Bauhausu i Marcela Breuera. W Illinois Institute of Technology uczył ją sam Ludwig Mies van der Rohe – ostatni dyrektor Bauhausu i gigant współczesnej architektury.

Potem przeniosła się do Nowego Jorku, gdzie poznała Hansa Knolla producenta mebli, tak zaczęła się wielka miłość i wielka przygoda z wzornictwem.

Florence zawsze była wierna filozofii projektowania Bauhaus i uważała, że meble powinny uzupełniać przestrzeń architektoniczną, a nie z nią konkurować. Dlatego utworzyła w Knoll oddział Planning Unit – jednostkę planowania, odpowiedzialną za planowanie przestrzeni na podstawie analizy potrzeb klientów  i wzorców użytkowania. Zajęła się także przestrzeniami biurowymi wyznaczając standardy nowoczesnych wnętrz korporacyjnych,. Nazwała je stacjami roboczymi na planie otwartym, ale my zapamiętamy je jako open space.To Florence Knoll jako pierwsza zaproponowała swoim klientom moodboardy jako materiał poglądowy umożliwiający lepsze poznanie materiałów i tworzyw wykorzystanych w projekcie.

Ale Florence to nie tylko wizjonerka i racjonalizatorka, to przede wszystkim utalentowana projektantka. By wspomnieć biurko Executive Desk, zaprojektowane w 1955 roku. Biurko to jest doskonałym przykładem minimalistycznego stylu, który stał się charakterystyczny dla projektów Knoll. Biurko zostało wykonane z naturalnych materiałów; drewna i stali nierdzewnej, i jest uważane za jedno z najważniejszych projektów w historii amerykańskiego wzornictwa.

Innym ikonicznym projektem Knoll jest sofa Florence Knoll, która została zaprojektowana w 1954 roku. Sofa ta jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych projektów w historii amerykańskiego wzornictwa. Oczywiście opowiadalismy o niej w naszej Domowej galerii Stylu (możesz posłuchać tutaj: https://domar.pl/podcast/pikowany-klasyk-florence-knoll/) Charakteryzuje się ona minimalistycznym stylem, prostymi liniami i eleganckim wykończeniem. Sofa jest nadal produkowana i cieszy się ogromną popularnością wśród miłośników wzornictwa na całym świecie.

Ray Eams

Ray Eames była amerykańską projektantką i artystką, która wraz ze swoim mężem, Charlesem, stała się jedną z najważniejszych postaci wzornictwa przemysłowego XX wieku

Nie sposób opowiedzieć o kultowym designie Ameryki lat 50 i 60. bez tego duetu Ray i Charlesa Eamsów. To im zawdzięczamy słynne krzesło Plywood, czy Executive Lounge. A słynny fotel Eames Lounge Chair and Ottoman, powstały w stulecie urodzin Zygmunta Freuda, nie tylko jest uważane za jedno z najwygodniejszych krzeseł w historii, ale też doczekało się wielu „ról” filmowych choćby w twórczości Woody Allena.

„Duet projektantów można określić jednym zdaniem: byli innowatorami w swojej dziedzinie. Ich tajemnicą sukcesu była zdolność do interdyscyplinarności. Oprócz mebli, które stały się kultowe, małżeństwo było pasjonatami fotografii i kinematografii. To właśnie Ray i Charles przecierali szlaki obecnym prezentacjom multimedialnym, często spotykanych podczas wystaw, a także w czasie trwania koncertów. Co więcej, małżeństwo tworzyło również projekty tanich domów (głównie z myślą dla żołnierzy wracających z wojny). Para architektów miała własną wizję swojej twórczości. „Chcieli “ofiarować jak najwięcej najlepszych rzeczy jak największej liczbie ludzi za jak najmniejsze pieniądze”. (za: designsalon.pl). Ich historia miłosna i wzornicza do dziś fascynuje projektantów i uzytkowników.

Więcej o duecie Eamsów możecie posłuchać tutaj:

https://domar.pl/podcast/dsw-krzeslo-eamsow/

https://domar.pl/podcast/eams-love-story/

Eksperymentowali ze sklejka, drutem stalowym, drewnem. Ich krzesło Wire chair stało się ulubieńcem Ameryki, podobnie jak krzesło Plywood, które magazyn Time uznal za najpiękniejsze krzesło XX wieku.