Szkło czeskie czyli tradycja, rzemiosło i światło zaklęte w formie

Czechy od stuleci pozostają jednym z najważniejszych ośrodków sztuki szklarskiej na świecie. To kraj, w którym rzemiosło i eksperyment idą ramię w ramię, a szkło traktowane jest nie tylko jako materiał użytkowy, lecz jako medium zdolne opowiadać światłem i barwą.

Historia czeskiego szkła sięga XIV wieku, kiedy w Górach Izerskich i Karkonoszach powstały pierwsze huty korzystające z lokalnych bogactw – czystej wody, drewna i kwarcu. W XVII i XVIII wieku region zasłynął z kryształu cenionego w całej Europie, twardszego i bardziej przejrzystego niż szkło włoskie. W epoce secesji czeskie szkło zdobyło renomę dzięki rzeźbiarskim, organicznym formom, a marka Moser z Karlowych Warów stała się synonimem luksusu. XX wiek przyniósł rozwój szkół rzemieślniczych, m.in. w Železným Brodzie, oraz transformację szkła w obiekt artystyczny — monumentalny, kolorowy, eksperymentalny.

Dziś czeskie szkło pozostaje punktem odniesienia w świecie designu. Lasvit, Bomma czy Verreum łączą tradycję hutniczą z nowoczesnymi technologiami, współpracując z projektantami takimi jak Nendo, Yabu Pushelberg czy Maxim Velčovský. Współczesne szkło z Czech bywa krystaliczne i ciężkie, mleczne i świetliste, intensywnie barwione lub subtelnie dymne — zawsze jednak charakteryzuje je wyraźna osobowość i świadomość formy.

Kolorystyka czerpie z natury i minerałów: rubinowa czerwień ze złotem w składzie, szmaragd i butelkowa zieleń, miód, bursztyn, głęboki kobalt, opalowe mleko szkła i tony grafitowe. W przeciwieństwie do subtelnego szkła skandynawskiego czy surowego japońskiego, czeskie szkło ma gęstość, teatralność i odwagę. To światło nie przepuszczane, lecz rzeźbione.

Mimo globalnego uznania technika pozostaje zaskakująco wierna korzeniom: ręczne dmuchanie szkła, precyzyjne szlifowanie, grawerunek i cięcie. Współczesne projekty często traktują szkło jak rzeźbę — nawet jeśli przybiera formę lampy czy naczynia. To rzemiosło, które od pokoleń przekazywane jest w rodzinach i szkołach, gdzie pokora wobec materiału idzie w parze z ambicją artystyczną.

Czeska szkoła szkła wyróżnia się szacunkiem do procesu, odwagą formalną i wyczuciem koloru, a także umiejętnością łączenia funkcji z ekspresją. To design, który nie boi się intensywności i nie udaje skromności. W każdym obiekcie czuć rękę twórcy, energię ognia i precyzję pracy — a przede wszystkim światło zamknięte w materii.

O czeskim szkle rozmawiają Aldona Mioduszewska i Mateusz Łapot w Domowej Galerii Stylu w radio RAM.

zdjęcie pochodzi z Sacred Heart Kayyunni